Polski folk metal to niezwykle barwny i oryginalny nurt na rodzimej scenie metalowej. Łącząc ciężkie brzmienie gitary elektrycznej i perkusji z ludowymi instrumentami oraz motywami słowiańskiego folkloru, zyskał on rzesze fanów zarówno w kraju, jak i za granicą. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej genezie i rozwojowi polskiego folk metalu na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat.
Początki polskiego folk metalu
Pierwsze zespoły grające folk metal w Polsce
Choć pierwsze zalążki folk metalu pojawiły się w Polsce już na początku lat 90. XX wieku, to dopiero dekadę później zaczęły powstawać zespoły konsekwentnie realizujące tę koncepcję brzmieniową. Prekursorem nurtu była założona w 1993 roku kultowa grupa Percival, łącząca heavy metal z instrumentami ludowymi. W jej ślady poszły w drugiej połowie lat 90. formacje takie jak Haernman czy Wolfthorn, które wzbogaciły swój heavy metalowy fundament o skrzypce, dudy, lirę korbową.
Inspiracje muzyką ludową i folklorem słowiańskim
Kluczową inspirację dla powstających zespołów folk metalowych stanowiła rodzima muzyka ludowa oraz słowiańska mitologia i folklor. Sięgano po słowiańskie instrumenty takie jak suka biłgorajska, koza czy kobza, a także po Samples z polskich pieśni i przyśpiewek ludowych. Teksty utworów często nawiązywały do wierzeń pogańskich Słowian oraz legendarnych postaci z mitologii.
Charakterystyczne instrumenty i brzmienie
Poza tradycyjnymi instrumentami rockowymi, zespoły folk metalowe wprowadzały do swoich kompozycji ludowe instrumenty smyczkowe, dęte i perkusyjne. Skrzypce, suka, dudy, lira korbowa czy koza tworzyły niepowtarzalne połączenie brzmieniowe z ciężkimi gitarami i growlingiem. Wykształcił się charakterystyczny, surowy i mroczny klimat muzyczny.
Rozwój sceny w latach 90. XX w.
Zespoły grające pagan metal i viking metal
Przełom lat 90. i 00. to okres wzmożonej aktywności na polskiej scenie folk metalowej. Powstało wówczas wiele zespołów realizujących z sukcesem połączenie metalu i folkloru, m.in. Arkona, Falkenbach czy Morhana. Niektóre z nich sięgały po odmiany pokrewne, grając pagan metal czy viking metal.
Rosnąca popularność nurtu folkowego
Folk metal zdobywał coraz większą popularność i uznanie, zarówno wśród fanów ciężkich brzmień, jak i w szerszym gronie słuchaczy. Pojawiały się audycje radiowe i telewizyjne poświęcone temu nurtowi, a koncerty przyciągały tłumy. Coraz więcej zespołów sięgało po instrumenty ludowe i motywy słowiańskiego folkloru.
Najważniejsze albumy i koncerty z tamtego okresu
Do przełomowych albumów polskiego folk metalu z tamtych lat należą m.in. "Słowiański sen" Percivala, "Noc Kupały" Haernman czy "Tęcza" Arkony. Odbywały się też pierwsze większe festiwale promujące ten nurt, jak Legends of Rock czy Metalmania.
Przełomowe wydarzenia po 2000 r.
Sukces komercyjny grup Arkan i Percival
Lata 2000-2010 to złoty okres dla polskiego folk metalu. Grupy takie jak Arkan czy Percival odnosiły coraz większe sukcesy komercyjne, a ich płyty pokrywały się złotem i platyną. Singiel "Gdzie jest wiedźmin" w wykonaniu Percivala bił rekordy popularności.
Pojawienie się kolejnych podgatunków
Obok klasycznego folk metalu zaczęły wykształcać się nowe odmiany tego nurtu, jak folk power metal reprezentowany przez zespoły Odraza czy Krywań, czy folk thrash metal grupy Horns.
Festiwale promujące polski folk metal
Coraz więcej festiwali rockowych w Polsce wprowadzało do line-upu rodzime zespoły grające folk metal, np. Pol'and'Rock Festival. Powstały też wydarzenia specjalizujące się w tym nurcie, jak Folk Metal PL czy Metal Crow.
Wpływy i inspiracje zagraniczne
Skandynawski black metal i folk metal
Na polską scenę folk metalową istotny wpływ miały skandynawskie formacje blackmetalowe eksperymentujące z instrumentami ludowymi, takie jak Enslaved, czy pionierzy nurtu - szwedzcy Finntroll. Stamtąd czerpano inspiracje do mrocznych klimatów i surowego brzmienia.
Celtowie, Słowianie i ich folklor muzyczny
Ważną rolę odegrały również zespoły folk metalowe z Irlandii, Szkocji i innych krajów celtyckich, które z powodzeniem łączyły ciężki rock z regionalnym folklorem. Sięgano także po instrumenty i motywy ludowe innych plemion słowiańskich.
Polskie zespoły grające na festiwalach za granicą
Sukcesy rodzimych wykonawców folk metalu sprawiły, że zaczęli być oni zapraszani do występów na prestiżowych festiwalach metalowych w całej Europie, jak Wacken Open Air czy Bloodstock. Promowali w ten sposób polski folk metal poza granicami kraju.
Instrumentarium i techniki wokalne
Charakterystyczne instrumenty ludowe i ich zastosowanie
Folk metal charakteryzuje się bogactwem zastosowanych instrumentów. Obok gitar elektrycznych i perkusji pojawiają się tu ludowe instrumenty smyczkowe (skrzypce, suka, fidel płocka), dęte (koza, dudy) i strunowe (lira korbowa, kobza, suka biłgorajska).
Śpiew akustyczny i growling
Wokaliści folk metalowi często łączą tradycyjny, czysty śpiew z charakterystycznym dla metalu growlingiem. Frazowanie i ornamentyka wokalna nawiązują do rodzimej muzyki ludowej i pieśni słowiańskich.
Eksperymenty z brzmieniem i aranżacjami
Zespoły folk metalowe nieustannie poszukują nowych, oryginalnych połączeń brzmieniowych łączących ciężkie riffy z ludowymi melodiami. Stosują też nietypowe aranżacje i przetwarzanie sampli z tradycyjnych instrumentów i pieśni.
Stan obecny i przyszłość gatunku
Najpopularniejsze zespoły i ich ostatnie albumy
Do czołowych przedstawicieli współczesnego polskiego folk metalu należą grupy takie jak Percival, Arkan, Haernman czy Morhana. W ostatnich latach ukazały się m.in. bardzo dobrze przyjęte albumy "Ogniem i mieczem" Arkanu oraz "Zew przodków" Percivala.
Rozpoznawalność polskiego folk metalu za granicą
Polski folk metal zdobył już uznanie i rozpoznawalność wśród fanów tego nurtu na całym świecie. Rodzime zespoły są zapraszane na liczne zagraniczne festiwale, a ich albumy trafiają na listy przebojów poza Polską.
Możliwe kierunki rozwoju gatunku w Polsce
Przyszłość polskiego folk metalu jawi się obiecująco. Można spodziewać się dalszych eksperymentów łączących metal z ludowością, poszerzania instrumentarium i inspiracji z innych regionów świata. Być może na scenie pojawią się wykonawcy łączący ten nurt z elektroniką lub hip-hopem.
Podsumowanie
Polski folk metal to niezwykle barwny i oryginalny nurt na rodzimej scenie metalowej, który na przestrzeni minionych dekad przeszedł fascynującą ewolucję - od pierwszych eksperymentów połączenia heavy metalu z ludowością, poprzez wzrost popularności w latach 90., aż po międzynarodowy sukces współczesnych przedstawicieli tego gatunku. Kluczowe było czerpanie inspiracji z polskiej muzyki ludowej, mitologii słowiańskiej oraz folkloru innych kultur. Dzięki bogactwu zastosowanych instrumentów, nietypowym połączeniom brzmieniowym i mrocznym klimatom polski folk metal zdobył rzesze fanów w kraju i za granicą. Przyszłość tego nurtu rysuje się w jasnych barwach.
