Muzyka reggae i pokrewne jej gatunki dancehall oraz ragga od lat cieszą się niesłabnącą popularnością w Polsce. Chociaż ich korzenie sięgają odległej Jamajki, to w naszym kraju znalazły oddane grono wiernych fanów i utalentowanych artystów. Z czasem rozwinęła się silna scena, która wniosła wiele do polskiej kultury. Jak to się stało, że muzyka z Karaibów podbiła serca Polaków? Jaka była jej droga - od pierwszych eksperymentów po obecną, bujną obecność w mainstreamie? Oraz jaki wpływ wywarła na inne dziedziny kultury? Przyjrzyjmy się bliżej bogatej historii oraz obecnej kondycji polskiej sceny reggae i pokrewnych gatunków.
Początki reggae i dancehall w Polsce (do 1989 r.)
Pierwsze próby grania reggae w Polsce
Muzyka z Karaibów zaczęła docierać do Polski już w latach 70. za sprawą marynarzy oraz studentów, którzy przywozili z zagranicy płyty z jamajskimi brzmieniami. Jednak ze względu na ówczesną sytuację polityczną, reggae pozostawało raczej niszowym zjawiskiem. Dopiero na początku lat 80. zaczęły powstawać u nas pierwsze amatorskie zespoły grające w tym stylu. Często były to luźne formacje związane ze środowiskiem hippisowskim lub punkowym, które eksperymentowały z reggae i próbowały odtworzyć charakterystyczne brzmienie.
Reggae a ruch hippisowski w PRL
W PRL-u środowiska hippisowskie chętnie sięgały po muzykę z Jamajki, widząc w niej odzwierciedlenie własnych ideałów - wolności, pokoju i kontestacji. Wokół reggae skupiali się więc młodzi ludzie poszukujący alternatywy dla ówczesnej rzeczywistości. Często byli inspirowani filozofią rastafari. Amatorskie zespoły grające reggae pojawiały się m.in. w Trójmieście, Warszawie czy na Śląsku - wszędzie tam, gdzie istniały skupiska hippisowskiej kontrakultury.
Reggae w drugim obiegu w latach 80.
Oprócz hippisów, reggae znalazło oddanych fanów wśród środowisk opozycyjnych lat 80. Muzyka z Jamajki, przesiąknięta duchem walki z uciskiem, idealnie wpisywała się w klimat antykomunistycznego oporu. Kasety z reggae krążyły więc w drugim obiegu. W niektórych ośrodkach dysydenckich odbywały się nielegalne koncerty amatorskich zespołów grających w tym stylu. Reggae służyło podtrzymywaniu ducha wolności.
Rozkwit sceny reggae i dancehall w latach 90.
Festiwale i kluby promujące muzykę jamajską
Przełom 1989 r. przyniósł ze sobą otwarcie na wpływy z zagranicy. W całej Polsce zaczęły masowo powstawać kluby, dyskoteki i festiwale poświęcone muzyce jamajskiej. Organizowano m.in. Pol'and'Rock Festival (dawniej Przystanek Woodstock), Reggaeland czy Ostróda Reggae Festiwal. Imprezy te przyciągały tysiące fanów i pozwalały zaprezentować się polskim artystom. Kluby takie jak Łysy Pingwin w Warszawie stały się ważnymi ośrodkami rozwoju rodzimej sceny.
Polskie zespoły grające reggae i dancehall
W latach 90. zaczęły powstawać pierwsze profesjonalne polskie zespoły grające reggae i pokrewne gatunki. Do najważniejszych przedstawicieli rodzimej sceny zaliczyć można m.in. Daab, Izrael, Habakuk, czy Indios Bravos. Zespoły te wypracowały autorski styl łączący jamajskie rytmy z polskim brzmieniem. Niektóre odniosły sukces komercyjny, trafiając ze swoją twórczością do szerokiej publiczności.
Napływ muzyki ragga jungle i powstanie polskiej sceny
Przełom wieków to napływ nowych odmian muzyki jamajskiej, zwłaszcza szybkiego i basowego ragga jungle. Styl ten szybko zyskał popularność w Polsce, tworząc podwaliny pod rodzimą scenę tego gatunku. Pojawiło się wielu producentów i didżejów specjalizujących się w jungle. Ich produkcje zyskiwały uznanie także za granicą, co świadczyło o wysokim poziomie polskiej sceny.
Reggae i dancehall w mainstreamie (po 2000 r.)
Reggae w radiu i telewizji
Od początku XXI wieku reggae wkroczyło do głównego nurtu i stało się obecne w popularnych stacjach radiowych i telewizyjnych. Audycje poświęcone muzyce z Karaibów zagościły w ramówkach rozgłośni takich jak Radio Eska, czy telewizji VIVA Polska. Teledyski jamajskich i polskich wykonawców reggae można było oglądać na antenie obok popowych gwiazd.
Festiwale reggae z udziałem zagranicznych gwiazd
Wielkie polskie festiwale zaczęły zapraszać zagraniczne gwiazdy muzyki jamajskiej. Na scenach Ostróda Reggae Festiwal występowali m.in. Gentleman, Sean Paul czy Shaggy. Publiczność licznie przybywała, by zobaczyć swoich idolów na żywo. Te wydarzenia przyczyniły się do wzrostu popularności gatunku w Polsce.
Polskie gwiazdy dancehallu i ich popularność
W pierwszej dekadzie XXI w. na polskiej scenie dancehall wyłoniło się wielu utalentowanych artystów, którzy zdobyli status gwiazd. Wśród nich wymienić można choćby duet KS1, czy wokalistki Natty Jan ou Leu. Ich klipy goszczą w telewizji, a utwory podbijają listy przebojów. Niektórzy odnoszą sukcesy również poza granicami naszego kraju.
Wpływ muzyki jamajskiej na polską kulturę
Moda i styl zainspirowane jamajską kulturą
Reggae i dancehall wywarły duży wpływ na polską modę i styl życia. Kolorowe dreadlocki, rastafariańskie kolory czy luźne, obszerne ubrania to elementy charakterystyczne dla fanów tych gatunków. Wiele osób przejęło również zainteresowanie kulturą i filozofią Rastafari. Muzyka z Karaibów stała się inspiracją do poszukiwania własnej tożsamości.
Język i slang zaczerpnięty z ragga i dancehallu
Do polszczyzny wprowadzono wiele zwrotów i słów zaczerpniętych właśnie z jamajskich gatunków muzycznych. Określenia takie jak "zjadacz", "herbata", czy "wibracje" na stałe wpisały się w slang młodzieżowy i język fanów. Świadczy to o tym, jak głęboko muzyka z Jamajki przeniknęła do języka i wyobraźni Polaków.
Kuchnia i kultura rastafari w Polsce
Wraz z muzyką do Polski dotarła również kuchnia i kultura rastafari. W wielu miastach powstały lokale serwujące dania karaibskie, a sklepy ze zdrową żywnością oferują produkty znane z diety rastafarian. Coraz więcej osób interesuje się tą niezwykłą kulturą i filozofią.
Obecna scena i przyszłość gatunku w Polsce
Najpopularniejsze polskie zespoły grające reggae
Na współczesnej polskiej scenie reggae dominują takie zespoły jak Tabu, Spiseg, czy Skankan. Są to formacje z długoletnim stażem, które nadal cieszą się niesłabnącą popularnością. Potrafią łączyć jamajskie brzmienie z polską liryką. Ich koncerty gromadzą setki fanów.
Młode gwiazdy polskiego dancehallu
Obok uznanych wykonawców, na scenie pojawia się nowe pokolenie artystów dancehallu. Wśród nich warto wymienić Majkę z Opolszczyzny, czy warszawską formację Downbeat. Są to utalentowani, młodzi wokaliści, którzy być może wkrótce dołączą do grona największych gwiazd polskiej sceny.
Perspektywy rozwoju gatunku w Polsce
Muzyka z Karaibów na dobre zadomowiła się w Polsce i nic nie zapowiada końca jej popularności. Wciąż pojawiają się nowi artyści i fani, gotowi rozwijać ten gatunek. Być może w przyszłości polska scena reggae i dancehall zyska jeszcze większe znaczenie na arenie międzynarodowej.
Wpływ polskich artystów na zagraniczną scenę
Sukcesy polskich artystów za granicą
Wielu rodzimych artystów odniosło sukcesy poza Polską. Szeroką popularność zdobyły zwłaszcza polskie zespoły grające ragga jungle, takie jak Sound System Oriface czy Drummer. Ich produkcje trafiały na prestiżowe listy przebojów, a same formacje koncertowały w wielu krajach Europy.
Współpraca polskich i zagranicznych wykonawców
Polscy artyści coraz śmielej nawiązują kooperacje z zagranicznymi gwiazdami muzyki jamajskiej. Przykładem może być chociażby duet Vavamuffin i Gentleman. Tego typu projekty pozwalają pokazać polskie brzmienie szerszej publiczności.
Polskie brzmienie na światowej scenie reggae i dancehall
Dzięki sukcesom naszych rodaków, polska scena zyskała silną pozycję na arenie międzynarodowej. Artyści tacy jak Izrael czy Leucemia dali się poznać jako reprezentanci charakterystycznego regionalnego brzmienia, które wzbogaca globalną muzykę jamajską. Scena polska ma więc realny wpływ na kształt tego gatunku na świecie.
Podsumowanie
Historia reggae i pokrewnych gatunków w Polsce pokazuje, jak głęboko muzyka z odległej Jamajki może zakorzenić się w zupełnie innym kręgu kulturowym. Od pierwszych eksperymentów w podziemiu, przez bujny rozkwit w latach 90., aż po obecną silną pozycję w mainstreamie - te brzmienia na dobre wpisały się w polski pejzaż. Wywarły też znaczący wpływ na rodzimą kulturę, styl życia i język. Dziś polscy artyści sami kształtują globalną scenę reggae i dancehall. Historia ta pokazuje, jak muzyka łamie bariery i łączy ludzi w poszukiwaniu radości oraz wolności.
Tagi
Udostępnij
